“Quyết định khởi tố bị can đối với ông Bỉ ở TP HCM bỏ trống ‘số, ngày, tháng’ của quyết định khởi tố vụ án là trái luật”, luật sư Nguyễn Văn Quynh (Đoàn Luật sư Hà Nội) phân tích.
Theo Điều 270 Bộ Luật Hình sự, tội Vi phạm các quy định về quản lý nhà ở thì: Người nào chiếm dụng chỗ ở, xây dựng nhà trái phép, đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.
Tôi cho rằng, Công an huyện Bình Chánh khởi tố ông Bỉ về Điều 270 là không có căn cứ pháp luật. Bởi vì, “đối tượng” của khách thể phải là “nhà ở”, mà khái niệm này theo Luật Nhà ở “là công trình xây dựng với mục đích để ở và phục vụ các nhu cầu sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân”.
Đằng này, ông Bỉ dựng chòi với kết cấu cột cây, vách lá, mái lá để làm nơi chứa vật tư trồng cây. Điều đó cũng được ghi nhận trong bản kết luận điều tra của Công an Bình Chánh.
Nếu không phải nhà ở, tức không đúng “đối tượng” của khách thể liên quan đến tội phạm quy định tại Điều 270 Bộ Luật hình sự. Hiện trạng diện tích đất hơn 3.000 m2 (mục đích sử dụng theo giấy chứng nhận là LNQ) của vợ ông Bỉ đứng tên chủ quyền hoàn toàn là đất vườn, trồng cây cảnh, chăn nuôi vịt để cải thiện đời sống.
Thực tế hiện nay, việc xây chòi, lán bằng vật liệu cây cột gỗ, lá, trên đất canh tác với mục đích để đựng vật liệu, trông vịt (kết luận điều tra vụ ông Bỉ ghi nuôi ngỗng)… thì không có quy định nào bắt buộc phải xin phép xây dựng. Do đó, việc lập biên bản vi phạm hành chính làm căn cứ khởi tố hình sự là không có căn cứ pháp luật, gây oan sai cho ông Bỉ.
Hồ sơ vụ án thể hiện căn cứ lập biên bản ông Bỉ bằng biên bản đầu tiên số 04/BB – VPHC của UBND thị trấn Tân Túc, lập hồi 9h ngày 14/7/2015, do vi phạm xây dựng không có giấy phép. Sau đó, ông Bỉ tự tháo dỡ chòi nuôi vịt mà cơ quan chức năng không phải cưỡng chế thi hành.
Ngày 17/11/2015, ông Nguyễn Văn Bỉ lại bị UBND thị trấn Tân Túc lập biên bản vi phạm hành chính lần thứ hai khi cất chòi để dụng cụ canh tác trên đất nông nghiệp và nuôi gia cầm. Mười ngày sau, UBND huyện Bình Chánh ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 770/QĐ – XPVPHC đối với ông Bỉ do xây dựng không phép chòi canh vịt diện tích 35m2 trên đất nông nghiệp.
Ngày 14/12/2015, Công an huyện Bình Chánh có công văn số 227/CV – CSĐT, gửi cho UBND huyện Bình Chánh đề nghị tạm đình chỉ thi hành quyết 770/QĐ về việc xử phạt ông Bỉ và phải chuyển cho cơ quan điều tra toàn bộ hồ sơ vụ việc trong thời hạn 3 ngày kể từ khi tạm đình chỉ.
Ngày 25/12/2015 UBND huyện Bình Chánh ra quyết đinh tạm đình chỉ thi hành quyết định xử phạt theo đúng theo đề nghị của Công an huyện Bình Chánh. Ngày 19/1, Trưởng công an huyện Bình Chánh là đại tá Nguyễn Văn Quý ra quyết định khởi tố bị can mà không ghi căn cứ bắt buộc phải có là số, ngày, tháng ký quyết định khởi tố vụ án về tội Vi phạm các quy định về quản lý nhà ở.
Ngày 17/3, Cơ quan CSĐT Công an huyện Bình Chánh có kết luận điều tra gửi tới VKSND Bình Chánh, đề nghị nơi đây truy tố ông Bỉ ra tòa.
Xem lại tất cả diễn biến sự việc, tôi thấy rằng, theo Điều 4, Khoản 1, điểm K (đoạn 2) – Quyết định số 68/2010 của UBND TP HCM có quy định về “cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn TP HCM” thì trường hợp xây chòi phục vụ chăn nuôi, trồng trọt trên đất nông nghiệp của ông Bỉ không phải xin phép.
Đó là chưa kể quyết định xử lý vi phạm hành chính của UBND huyện Bình Chánh chỉ căn cứ vào Nghị định số 121/2013/NĐ – CP (ngày 10/10/2013 của Chính phủ) và Thông tư 02/2014/TT – BXD (ngày 12/22/2013) để xử phạt người cất chòi nuôi vịt 6 triệu đồng.
Như vậy, UBND huyện Bình Chánh không nêu rõ quy định nào về đất nông nghiệp và căn cứ Điều, Khoản vi phạm nào làm căn cứ xử phạt ông Bỉ.
Tôi tìm hiểu trong các văn bản pháp luật quy định về sử dụng đất nông nghiệp hiện nay chỉ còn có quyết định số 68/QĐ -UBND của TP HCM. Quyết định này quy định về việc xây dựng, cấp phép xây dựng trên đất nông nghiệp thì không phải xin phép xây dựng.
Như vậy, điều bất thường của chuyện này là vụ án chưa được khởi tố (vì quyết định khởi tố bị can không có nêu và đến giờ này ông Bỉ vẫn chưa nhận được) nhưng Công an Bình Chánh lại có công văn đề nghị UBND huyện đình chỉ thi hành quyết định 770/QĐ một cách thiếu căn cứ. Điều này khiến cho quyết định của UBND Bình Chánh đáng ra phải thi hành ngay đã bị dừng thi hành.
Do đó, nếu đã dừng thi hành quyết định 770/QĐ thì ông Bỉ mới chỉ có hành vi (nếu có) xây dựng trái phép lần đầu và đã tự tháo dỡ. Vậy thì không có căn cứ nào để Công an huyện Bình Chánh khởi tố ông Bỉ trong khi ông không phải thi hành quyết định xử phạt lần hai.
Giả sử, ông Bỉ khởi kiện hoặc khiếu nại quyết định hành chính 770/QĐ được cho là trái luật thì Công an Bình Chánh cũng đâu có can thiệp để xử lý hình sự ông Bỉ được. Chưa kể thời hiệu khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định hành chính số 770/QĐ đến nay vấn còn thời hiệu.
Tôi cho rằng đây là những điểm bất thường, có động cơ khác của Công an huyện Bình Chánh (?). Những quyết định của UBND huyện Bình Chánh ban hành cũng hoàn toàn không có căn cứ pháp luật, trái luật nhà ở, xác định sai “đối tượng” vi phạm hành chính và đặc biệt không viện dẫn được ông Bỉ đã vi phạm vào mục nào, Điểm, Khoản nào của quy định pháp luật hiện hành.
Ông Nguyễn Văn Bỉ (48 tuổi, ở thị trấn Tân Túc, huyện Bình Chánh, TP HCM) có 2 thửa đất, một ở trước cổng trụ sở Công an huyện Bình Chánh và thửa còn lại ở cách đó khoảng 500 m, có diện tích hơn 3.600 m2. Thời gian trước, thửa đất phía trong ông Bỉ dựng chòi, nuôi vịt, còn khu đất trước cổng trụ sở công an trồng cây cảnh.
Năm 2015, ông Nguyễn Văn Tấn (50 tuổi, ngụ quận Bình Tân) đến thuê thửa đất của ông Bỉ trước trụ sở công an huyện để tạo mặt bằng, mở quán cà phê Xin Chào. Ông Bỉ cũng bứng hết cây cảnh trồng ở đây vào khu đất phía trong và cất chòi nuôi vịt với diện tích 35 m2.
Ngày 19/1, ông Nguyễn Văn Quý – Trưởng Công an huyện Bình Chánh ký quyết định khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Văn Bỉ. Quyết định này không ghi số, ngày, tháng ký quyết định khởi tố vụ án.
Trước khi xảy ra vị án này, người thuê đất của ông Bỉ là ông Tấn cũng bị Công an huyện Bình Chánh khởi tố về hành vi Kinh doanh trái phép. VKSND cùng cấp đã ra cáo trạng truy tố. Vụ việc dự kiến đưa ra tòa cuối tháng này.
Ngày 23/4, sau khi báo giới lên tiếng, ông Lê Minh Trí – Viện trưởng VKSND tối cao có buổi làm việc với VKSND TP HCM và VKSND huyện Bình Chánh. Ông Trí kết luận chủ quán cà phê Xin Chào không phạm tội Kinh doanh trái phép. Viện trưởng VKSND tối cao yêu cầu VKSND huyện Bình Chánh ra ngay quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can với ông Tấn, đồng thời phải công khai xin lỗi và bồi thường thiệt hại (nếu có) cho ông Tấn.
Ngày 24/4, VKSND huyện Bình Chánh đã trao quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra bị can đối với ông Tân.
Luật sư Nguyễn Văn Quynh
Theo Zing
