Bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bị cáo buộc chi phối hoạt động của Ngân hàng SCB để chiếm đoạt 304.096 tỷ đồng.
Theo kết luận điều tra, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) là một loại hình công ty cổ phần, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp; đồng thời là một tổ chức tín dụng, hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng.
Bà Lan không nắm giữ chức vụ nào tại SCB nhưng là người có quyền tại đây vì từ khi sáp nhập (năm 2012) đến nay bà luôn nắm cổ phần chi phối từ 85% đến 91,5%; số cổ phần còn lại do hơn 4.000 cổ đông nhỏ lẻ nắm giữ.
Theo Bộ Công an, với việc nắm cổ phần chi phối hoạt động, bố trí người thân tín giữ các chức vụ lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB (HĐQT, Ban điều hành) nên mọi hoạt động của ngân hàng này đều cơ bản phục vụ hoạt động của bà Lan.
Bà Lan bị cáo buộc sử dụng SCB để huy động vốn, sau đó chỉ đạo người tại SCB và Vạn Thịnh Phát lập hồ sơ hợp thức hóa như một khoản vay để rút tiền. Cơ quan điều tra cho hay dù áp dụng cách tính có lợi cho bị can nhưng số tiền bà Lan chiếm đoạt đặc biệt lớn, lên đến 304.096 tỷ đồng của SCB. Đây được xác định là tiền người dân, khách hàng gửi.
Tại cơ quan điều tra, bà Trương Mỹ Lan khai nhận trước năm 2011, bị can này đã sở hữu/chi phối phần lớn cổ phần của Ngân hàng TMCP Sài Gòn (cũ), Ngân hàng TMCP Việt Nam Tín Nghĩa. Để sáp nhập thành công 3 ngân hàng, bà Lan phải sở hữu ít nhất 65% cổ phần trở lên để thông qua bỏ phiếu mới quyết định được việc hợp nhất 3 ngân hàng, các cổ đông khác sẽ không chống đối được việc hợp nhất.
Để thực hiện việc này, trong năm 2011, bà Trương Mỹ Lan thu gom mua cổ phần Ngân hàng Đệ Nhất và nhờ người thân, quen đứng tên. Đến cuối năm 2011, thời điểm trước khi hợp nhất, bà Trương Mỹ Lan khai đã sở hữu/chi phối 80,46% cổ phần Ngân hàng Đệ Nhất; 98,74% cổ phần Ngân hàng Tín Nghĩa; 81,43% cổ phần SCB.
Thời điểm ngày 1/1/2012, khi 3 ngân hàng hợp nhất, bà Lan thông qua 74 pháp nhân, cá nhân sở hữu/chi phối hơn 85% cổ phần SCB, đồng thời là người nắm toàn bộ quyền lực, chi phối SCB sau khi hợp nhất.
Trương Mỹ Lan biết Ngân hàng Nhà nước quy định một cá nhân không được sở hữu quá 5% cổ phần của 1 ngân hàng nên bà chỉ đứng tên sở hữu gần 5% cổ phần và nhờ những cá nhân, pháp nhân đứng tên cổ phần giúp mình.
Trương Mỹ Lan cho Tạ Chiêu Trung làm Tổng giám đốc Công ty Việt Vĩnh Phú là công ty nắm giữ 12,8% cổ phần Ngân hàng SCB, đồng thời cho Tạ Chiêu Trung làm thành viên HĐQT ngân hàng. Tạ Chiêu Trung được Trương Mỹ Lan giao nhiệm vụ quản lý danh sách cổ đông đề điều hành việc chuyển nhượng cổ phần để các cá nhân đứng tên cổ phần Ngân hàng SCB hộ Trương Mỹ Lan, đảm bảo đúng tỷ lệ % theo quy định.
Trong việc chuyển nhượng cổ phần, Tạ Chiêu Trung liên hệ với Đặng Phương Hoài Tâm và các nhân viên Tập đoàn VTP, lấy thông tin nhân thân của người nhận chuyển nhượng để thực hiện, liên hệ Trần Xuân Phượng để lấy kinh phí trả tiền thuế, tiền phí chuyển nhượng hoặc lấy tiền mặt từ Trương Mỹ Lan để trả.
Ngoài ra, theo lời khai của Trương Mỹ Lan, Đặng Phương Hoài Tâm còn là người thực hiện việc cung cấp thông tin các cá nhân cho Nguyễn Phương Anh để thực hiện các phương án vay vốn, việc quản lý thông tin các cá nhân, pháp nhân để phục vụ việc vay vốn tại Ngân hàng SCB, Đặng Phương Hoài Tâm và các nhân viên của mình thực hiện.
Cũng theo lời khai của Trương Mỹ Lan, khi gặp khó khăn về tiền để trả cho các khoản vay trước tại SCB, tùy theo từng thời kỳ mà các cấp dưới sẽ thông báo cho bà Trương Mỹ Lan biết để tìm phương án xử lý.
Để xử lý các khoản vay này, bà Trương Mỹ Lan đi gặp bạn bè để mượn tài sản (hoặc dự án) hoặc tài sản của mình sử dụng làm tài sản đảm bảo để đưa vào SCB vay tiền nhằm xử lý các khoản vay trước. Các tài sản sử dụng như vậy thường sẽ không đủ giá trị để đảm bảo cho số tiền vay. Để giải quyết việc này, nhóm bị can đã thuê thẩm định giá nâng giá trị tài sản đảm bảo.
Bà Trương Mỹ Lan còn khai nhận, tiền giải ngân các khoản vay trên được sử dụng vào việc trả nợ gốc, lãi các khoản vay trước; trả nợ vay cho bạn bè người thân mà bà Lan vay của họ; trả chi phí cho các hoạt động của SCB (các khoản chi mà không thể hạch toán chi phí được); trả tiền mua lại các dự án (các dự án đã mượn để thế chấp ngân hàng), sau đó, bà Trương Mỹ Lan mua lại; trả tiền gốc lãi trái phiếu; chi phí tiền định giá tài sản, công chứng tài sản…
Tuệ Lâm / Vietnamfinance
