Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhận hối lộ và bất thường trong vụ Xuyên Việt Oil

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu trong nhiều năm. Trong thời gian ông Hải phụ trách, đã xảy ra nhiều vi phạm trong quản lý kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là việc cấp giấy phép kinh doanh và kiểm tra, giám sát việc duy trì điều kiện kinh doanh xăng dầu của Xuyên Việt Oil.

Trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu

Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an vừa thi hành quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam và lệnh khám xét đối với ông Đỗ Thắng Hải (sinh năm 1963, Thứ trưởng Bộ Công Thương) về tội nhận hối lộ.

Biện pháp tố tụng được thực hiện khi Bộ Công an điều tra vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi xảy ra tại Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trực tiếp chỉ đạo Vụ Thị trường trong nước, đơn vị phụ trách vấn đề xăng dầu. Còn Xuyên Việt Oil chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu nhưng vẫn được cấp phép kinh doanh với tư cách doanh nghiệp đầu mối.

Ông Đỗ Thắng Hải được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công Thương từ tháng 1/2014. Ông Hải được giao chỉ đạo công tác trong lĩnh vực phát triển thị trường trong nước, xúc tiến thương mại, công nghiệp cơ khí, công nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, luyện kim và khoáng sản (trừ lĩnh vực dầu khí và than).

Vụ Thị trường trong nước cũng là đơn vị chịu sự chỉ đạo trực tiếp của ông Đỗ Thắng Hải. Đơn vị này phụ trách các vấn đề về lĩnh vực xăng dầu.

Vụ Thị trường trong nước mà ông Hải phụ trách có nhiệm vụ thẩm tra, thẩm định và trình lãnh đạo Bộ chấp thuận, cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, gia hạn, tước quyền sử dụng, thu hồi các loại giấy phép, giấy chứng nhận, giấy xác nhận kinh doanh thương mại theo quy định của pháp luật. Trong đó có giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận, giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh đối với các mặt hàng xăng dầu, khí.

Cuối năm 2022, Thanh tra Bộ Công Thương có kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh xăng dầu của các đầu mối kinh doanh xăng dầu ở phía Nam.

Kết luận thanh tra chỉ ra hàng loạt tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm của các thương nhân đầu mối trong quá trình hoạt động kinh doanh xăng dầu và các đơn vị liên quan.
Đồng thời, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ các tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm của cơ quan chức năng có liên quan.

Theo cơ quan thanh tra, báo cáo của các thương nhân đầu mối gửi về hàng năm đã thể hiện hành vi vi phạm hành chính trong kinh doanh xăng dầu, việc duy trì hệ thống phân phối theo quy định.

Song một số vụ, cục thuộc Bộ Công Thương với vai trò là cơ quan quản lý đã chưa kịp thời kiểm tra, đối chiếu, rà soát các báo cáo này; chậm trễ trong việc phát hiện các hành vi vi phạm hành chính và kiến nghị người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng các hình phạt theo quy định.

Đơn vị thanh tra cho rằng một số vụ, cục thuộc Bộ Công Thương với vai trò cơ quan tham mưu đã chưa tham mưu đầy đủ với lãnh đạo Bộ để thực hiện chức năng hướng dẫn thực hiện hoạt động kinh doanh, phân phối xăng dầu; kiểm tra, giám sát thương nhân tuân thủ các điều kiện và các quy định tại Nghị định số 83.

Xuyên Việt Oil được bỏ qua nhiều vi phạm

Riêng với Công ty TNHH Thương mại vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều điều bất thường tại doanh nghiệp này.

Xuyên Việt Oil được cấp giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu lần đầu vào ngày 22/8/2016. Công ty này được cấp lại Giấy phép kinh doanh xuất khẩu nhập khẩu xăng dầu vào ngày 19/11/2021.

Khi được Bộ Công Thương cấp phép, Xuyên Việt Oil có đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Điều 7 Nghị định số 83/2014/ND-CP. Theo đó, Xuyên Việt Oil có 49 đại lý bao gồm 17 đại lý do Công ty mẹ Xuyên Việt Oil trực tiếp ký hợp đồng đại lý và 32 đại lý thuộc Công ty con của Công ty Xuyên Việt Oil (là Công ty Đại Đồng Xuân).

Nhưng kết luận thanh tra của Bộ Công Thương chỉ ra rằng: Để đủ điều kiện về hệ thống phân phối, có 37 đại lý bán lẻ của Công ty CP Đại Đồng Xuân được Công ty Xuyên Việt Oil kê khai thuộc hệ thống của mình thông qua cơ chế công ty mẹ – con. Cụ thể là Xuyên Việt Oil có góp vốn trên 50% vào Công ty Đại Đồng Xuân.

Đáng chú ý, cũng chính trong ngày Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu, Công ty Xuyên Việt Oil và Công ty CP Đại Đồng Xuân đã ký kết văn bản huỷ bỏ hợp đồng chuyển nhượng cổ phần và tại thời điểm huỷ bỏ, “hai bên chưa thực hiện bất cứ quyền và nghĩa vụ nào của hợp đồng đã ký kết”.

“Điều này là không đúng quy định”, Bộ Công thương nhận định đồng thời kết luận Công ty Xuyên Việt Oil chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu (có tối thiểu 40 tổng đại lý hoặc đại lý hoặc thương nhân nhượng quyền bán lẻ xăng dầu).

Kết luận với Xuyên Việt Oil, đoàn thanh tra của Bộ Công Thương kiến nghị giao Vụ Thị trường trong nước chấn chỉnh kịp thời những sai sót trong công tác thẩm định, cấp giấy phép kinh doanh xăng dầu và kiểm tra, giám sát việc duy trì điều kiện kinh doanh xăng dầu.

Kết thúc quá trình thanh tra, Bộ Công Thương ghi nhận tại thời điểm kiểm tra Công ty Xuyên Việt Oil có 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trực thuộc và 18 đại lý bán lẻ xăng dầu. Công ty Xuyên Việt Oil đã bị xử lý vi phạm hành chính và bị tước Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu với thời gian 1,5 tháng đối với hành vi vi phạm quy định về không duy trì, đáp ứng đủ số lượng đại lý bán lẻ xăng dầu theo quy định nêu trên.

Năm 2021, công ty này không đăng ký hệ thống phân phối với Bộ Công thương. Trong quá trình thanh tra, doanh nghiệp bị phạt hành chính tới 4 hành vi, trong đó có việc không đăng ký hệ thống phân phối; không đáp ứng điều kiện hệ thống phân phối; gian lận trong kê khai đại lý… Đến tháng 7/2022, Công ty TNHH Thương mại vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil đã bị tước quyền sử dụng Giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu trong vòng 1,5 tháng…

Hàng loạt vi phạm được chỉ ra trong kết luận thanh tra xăng dầu đã đặt nghi vấn cho những bất thường cấp phép cho các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu không đủ điều kiện.

Năm 2023, Bộ Công Thương thực hiện việc kiểm tra chấp hành các quy định của pháp luật trong kinh doanh xăng dầu đối với Công ty Xuyên Việt Oil, tại thời điểm kiểm tra, Bộ Công Thương ghi nhận Công ty Xuyên Việt Oil có 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu. Tuy nhiên, có 3 cửa hàng tại thời điểm kiểm tra có Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu đã hết hiệu lực và có 20 hợp đồng đại lý bán lẻ xăng dầu ký kết với các đại lý bán lẻ xăng đầu đang còn hiệu lực.

Trên cơ sở Công ty Xuyên Việt Oil tiếp tục không duy trì, đáp ứng điều kiện đối với thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, ngày 11/8/2023, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2081/QĐ-BCT thu hồi Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu của Công ty Xuyên Việt Oil.

Minh Anh / Vietnamfinance