Mới đây, Nhà Trắng tuyên bố tạm hoãn Hội nghị Trump – Putin dự kiễn diễn ra tại Budapest trước đó. Cơ quan cũng cho viết chưa có kế hoạch tổ chức thượng đỉnh “trong tương lai gần” khi nỗ lực chấm dứt chiến sự Ukraine tiếp tục bế tắc.
Kế hoạch tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Budapest đã chính thức bị hoãn lại vô thời hạn, trong bối cảnh hai bên chưa tìm được tiếng nói chung về việc chấm dứt chiến sự tại Ukraine.
Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 21/10, ông Trump cho biết ông không muốn một “cuộc gặp vô ích” với nhà lãnh đạo Nga sau khi các kế hoạch cho hội nghị này bị tạm dừng: “Tôi không muốn phí thời gian. Tôi sẽ xem tình hình thế nào rồi quyết định”, ông chủ Nhà Trắng chia sẻ. Đồng thời nhấn mạnh điểm mấu chốt vẫn nằm ở việc Moscow kiên quyết từ chối ngừng bắn dọc chiến tuyến hiện tại, bất chấp các đề xuất hòa bình được Kyiv và các lãnh đạo châu Âu hậu thuẫn.
Trước đó, một quan chức Nhà Trắng xác nhận “chưa có kế hoạch” cho một cuộc gặp Trump–Putin “trong tương lai gần”, dù chỉ vài ngày trước đó, ông Trump từng tuyên bố hai nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau tại thủ đô Hungary trong vòng hai tuần tới.
Quyết định này được đưa ra sau cuộc điện đàm hôm 20/10 giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, được cho là nhằm chuẩn bị cho hội nghị Budapest.

Trong thông cáo được Bộ Ngoại giao Nga công bố, ông Lavrov khẳng định lập trường của Moscow “không thay đổi” so với những gì đã được nêu ra tại hội nghị Alaska hồi tháng 8, cuộc gặp ngắn ngủi trước đó giữa ông Trump và ông Putin, vốn không đem lại kết quả cụ thể nào.
“Chúng tôi xin xác nhận chính thức: Lập trường của Nga vẫn giữ nguyên như các thỏa thuận đạt được tại hội nghị Alaska”, ông Lavrov cho biết, đồng thời cho biết đã thông báo điều này với Ngoại trưởng Rubio.
Theo ông Lavrov, Moscow vẫn kiên định với quan điểm rằng cần giải quyết “những nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Ukraine”, trong đó có việc Kyiv theo đuổi mục tiêu gia nhập NATO, điều mà Nga coi là mối đe dọa trực tiếp tới an ninh quốc gia. Ông cũng bày tỏ nghi ngờ về khả năng Tổng thống Putin di chuyển tới Budapest, trong bối cảnh Ba Lan tuyên bố sẽ thi hành lệnh bắt giữ của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) nếu chuyên cơ của ông bay qua không phận nước này.
Việc tạm dừng kế hoạch hội nghị Budapest đánh dấu kết thúc một vòng ngoại giao ngắn bắt đầu từ cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo hôm 16/10. Trong cuộc trao đổi này, Trump và Putin được cho là đã bàn về một lệnh ngừng bắn “đóng băng chiến tuyến”, đề xuất được các nước châu Âu ủng hộ. Tuy nhiên, phía Nga bác bỏ ý tưởng này, cho rằng việc ngừng bắn theo hiện trạng chỉ tạo ra một hòa bình tạm thời, trong khi “các nguyên nhân gốc rễ” của xung đột vẫn chưa được giải quyết.
Theo truyền thông phương Tây, cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin diễn ra chỉ một ngày trước khi Tổng thống Mỹ tiếp đón người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng. Một số nguồn tin tiết lộ cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky diễn ra “căng thẳng”, khi ông Trump được cho là đã hối thúc Ukraine chấp nhận nhượng bộ tại khu vực Donbas để đổi lấy hòa bình, điều mà ông Zelensky kiên quyết bác bỏ.

Trong cuộc họp báo sau đó, ông Zelensky cho biết việc thảo luận về ranh giới hiện tại có thể là “bước khởi đầu của ngoại giao”, song Nga vẫn “không nghiêm túc” trong việc tìm kiếm hòa bình. Ông cũng nhấn mạnh rằng vấn đề duy nhất có thể khiến Moscow “chú ý” là việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine, loại vũ khí có thể tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Tuy nhiên, trong cuộc gặp với ông Zelensky, Tổng thống Trump đã từ chối yêu cầu hỗ trợ Tomahawk, khiến triển vọng đàm phán hòa bình trở nên mờ mịt hơn. Dù vậy, nhà lãnh đạo Ukraine vẫn cho rằng việc Washington cân nhắc cung cấp vũ khí tầm xa là một “đầu tư mạnh mẽ cho ngoại giao”, bởi nó đã buộc Nga phải tham gia đối thoại.
Với việc hoãn hội nghị Budapest, cả Washington và Moscow dường như đang quay lại thế giằng co. Trong khi Nga tiếp tục khẳng định chỉ quan tâm tới một “nền hòa bình lâu dài và bền vững”, thì chính quyền Trump lại tỏ ra thận trọng trước khả năng bị kéo vào một cuộc đàm phán không mang lại lợi ích cụ thể.
Một nhà ngoại giao châu Âu nhận định với Reuters: “người Nga đã đòi hỏi quá nhiều và Mỹ nhận ra sẽ không có thỏa thuận nào cho Trump ở Budapest”. Điều đó cho thấy, dù các bên đều nói đến hòa bình, song khoảng cách giữa lời nói và hành động vẫn còn quá xa để có thể mở đường cho một bước ngoặt ngoại giao thực sự.