Mỹ áp thuế 50% với thép nhập khẩu: ‘Doanh nghiệp tìm kiếm lực đỡ từ thị trường trong nước’

Ngày 30/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, sẽ tăng thuế quan thép nhập khẩu từ 25% lên 50%. Động thái này sẽ gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất thép toàn cầu và khiến cuộc chiến thương mại càng trở nên căng thẳng. Mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ tuần này.

Ông Trần Hoàng Sơn – Giám đốc Chiến lược thị trường, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) nhận định, thông tin ông Donald Trump dọa áp thuế 50% lên thép, nếu diễn ra cách đây khoảng 2 – 3 tháng sẽ tác động rất lớn đến doanh nghiệp thép và tôn mạ Việt Nam. Nhưng sau thời điểm áp thuế vào tháng 4, theo dữ liệu thu thập được, lượng nhập khẩu thép của Mỹ từ Việt Nam giảm rất đáng kể. Có lẽ các doanh nghiệp tôn mạ và thép đã có sự chuyển hướng, tập trung vào các thị trường khác thay thế cho Mỹ.

“Hiện đã là tháng 6, vì vậy, khả năng ảnh hưởng trực tiếp từ thuế 50% lên doanh nghiệp tôn mạ Việt Nam như HSG, NKG, GDA đã giảm đáng kể, bởi các nhà nhập khẩu từ Mỹ cũng đã chủ động hạn chế nhập khẩu thép từ Việt Nam”, ông Sơn nói.

Theo dữ liệu năm 2024, Việt Nam chỉ chiếm 3,3% tổng sản lượng nhập khẩu thép của Mỹ. Do vậy, ảnh hưởng đến Việt Nam, nhìn trên bình diện chung là không đáng kể. Những quốc gia bị ảnh hưởng mạnh nhất là Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Đức.

Theo ông Sơn, kể từ cuối 2024, sản lượng thép nhập khẩu từ Việt Nam sang Mỹ cũng giảm đáng kể. Tham chiếu theo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp thép cũng đã có dấu hiệu yếu đi trong quý IV/2024 và dần hồi phục trong quý I/2025. Ảnh hưởng của chính sách thuế sẽ được phản ánh vào quý II/2025 do có độ trễ nhất định.

Các mặt hàng thép thành phẩm xuất khẩu chủ lực sang Mỹ trong năm 2024 gồm: tôn mạ, thép cán nóng, thép cán nguội. Xuất khẩu sang Mỹ chiếm 9% doanh thu của HSG, NKG khoảng 13% còn GDA khoảng 16%. Nếu nhìn dữ liệu 4 – 5 tháng đầu năm 2025 thì những tỷ lệ trên sẽ sụt giảm đáng kể. Bản thân các nhà nhập khẩu đang giảm mua thép từ Việt Nam, đồng thời doanh nghiệp Việt Nam cũng chủ động tìm các đối tác thay thế cho Mỹ, giảm ảnh hưởng từ thuế quan. Do đó, ảnh hưởng từ nay đến cuối năm sẽ không còn nhiều, bất chấp các chính sách thuế nặng nề của Tổng thống Trump.

“Phản ứng thông tin này có thể ảnh hưởng tới nhóm cổ phiếu của các doanh nghiệp sắt thép, tôn mạ trong một vài phiên. Sau đó, nhóm cổ phiếu thép, tôn mạ sẽ tạo nền, tích lũy và kỳ vọng phục hồi”, ông Sơn nói.

Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG) mới đây cho biết, biện pháp đánh thuế của Mỹ sẽ không gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh trong thời gian tới.

Từ tháng 9/2024, Bộ Thương mại Mỹ đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các sản phẩm tôn mạ kẽm, mạ lạnh và mạ màu xuất khẩu từ Việt Nam.

“Do ảnh hưởng của cuộc điều tra và tâm lý thận trọng từ phía khách hàng, hoạt động xuất khẩu tôn mạ sang thị trường Mỹ đã tạm ngừng từ thời điểm đó đến nay”, lãnh đạo doanh nghiệp này cho biết.

Việc giảm tỷ trọng hoặc thậm chí ngừng xuất khẩu sang Mỹ cũng đang xảy ra tại Nam Kim. Tại ĐHĐCĐ năm 2025 diễn ra hôm 25/4, lãnh đạo của Nam Kim cho biết, kể từ khi Mỹ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp hồi tháng 9 năm ngoái thì việc xuất khẩu tôn mạ sang thị trường này gần như ngưng lại. Năm ngoái, Mỹ chiếm 10% tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp này.

“Mức thuế sơ bộ mà Mỹ đưa ra tương đối bất lợi và việc xuất khẩu sang thị trường này vẫn rất khó khăn. Nam Kim gần như không xuất khẩu sang Mỹ trong vòng 2 quý vừa rồi. Trong các quý tới, việc bán hàng sang thị trường này không thể xấu hơn”, lãnh đạo NKG cho biết.

Tại Tập đoàn Hoà Phát tỷ trọng xuất khẩu nói chung và bán hàng sang Mỹ nói riêng đã giảm trong bối cảnh môi trường thuế quan phức tạp.

Tổng giám đốc Hoà Phát ông Nguyễn Việt Thắng cho biết, năm nay công ty cố gắng duy trì tỷ trọng xuất khẩu nằm dưới 20%. Thực tế có giai đoạn như 2024 khi thị trường trong nước khó khăn thì tỷ trọng xuất khẩu đã lên tới 31% – cao nhất từ trước tới nay. Tuy nhiên, đây là giải pháp tức thời trong bối cảnh tiêu thụ ở thị trường nội địa khó khăn khi lĩnh vực bất động sản vẫn chưa phục hồi.

Hoà Phát hiện xuất sang 40 nước trên thế giới. Thị trường Mỹ hiện chiếm khoảng 1%. Do đó, với bất ổn như vừa qua thì việc chia nhỏ thị trường sẽ giúp mức độ ảnh hưởng ít đi và tập đoàn có thời gian xoay chuyển sang thị trường khác.

Trên thực tế, kể từ cuối quý II – đầu quý III năm ngoái, lượng thép xuất khẩu sang Mỹ đã giảm dần, nhất là sau khi Mỹ mở một cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với với tôn mạ.

Theo Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu thép sang Mỹ trong tháng 4 đạt 38.694 tấn, giảm mạnh 61% so với cùng kỳ năm. Tính chung 4 tháng năm nay, Việt Nam xuất khẩu 387.884 tấn thép sang Mỹ, giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kết quả giảm sút của 4 tháng đầu năm nay khiến tỷ trọng xuất khẩu thép sang Mỹ giảm xuống còn khoảng 10%, so với mức 13,2% của năm 2024.

Tìm kiếm lực đỡ từ thị trường nội địa

Trên thực tế, thị trường nội địa trở thành lực đỡ cho các doanh nghiệp thép trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ thương mại gia tăng và sự cạnh tranh gay gắt hơn từ thép Trung Quốc tại các thị trường xuất khẩu. Việc Mỹ áp dụng thuế mở rộng với các quốc gia khác đã gây ra phản ứng dây chuyền dẫn đến tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng và đảo lộn dòng chảy thương mại thép toàn cầu.

Các doanh nghiệp thép đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và chuyển hướng sang các thị trường ngoài Mỹ làm tăng thêm áp lực cạnh tranh tại các thị trường này khiến cho hoạt động xuất khẩu thép nói chung gặp nhiều khó khăn.

Ngược lại, tại thị trường Việt Nam, sau giai đoạn trầm lắng của năm 2023 và sự phục hồi chậm trong năm 2024, thị trường thép nội địa ghi nhận những cải thiện đáng kể về sản xuất và tiêu thụ thép.

Sự hồi phục chung của thị trường thép Việt Nam đến từ nhiều yếu tố bao gồm đầu tư công tăng tốc trở lại sau Tết, nhu cầu xây dựng dân dụng phục hồi tại các đô thị lớn, cùng với động lực từ các khu công nghiệp mới tại miền Trung và phía Nam.

Ngành thép bất ngờ bứt tốc trong tháng 3, kéo theo kết quả chung trong quý I khởi sắc. Theo số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), bán hàng thép thành phẩm trong tháng 3 tăng 26% lên 3 triệu tấn.

Trong đó, thép cán nóng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất với 48%, tiếp đến là thép xây dựng. Đây là một trong những tháng hiếm hoi kể từ năm ngoái đến nay ghi nhận việc bán hàng tăng trưởng hai con số trong bối cảnh nhu cầu thị trường nội địa yếu và thương mại bất ổn.

Tính chung trong quý I, các doanh nghiệp đã tiêu thụ được 7,5 triệu tăng 12% so với cùng kỳ. Sản lượng trong quý I đạt hơn 7,46 triệu tấn tăng 6%. Như vậy, trong quý I, các nhà máy không những tiêu thụ hết số lượng thép đã sản xuất mà còn dùng cả lượng hàng tồn kho từ trước đó.

Thị trường nội địa vẫn đang thể hiện tốt vai trò làm trụ đỡ cho các doanh nghiệp thép. Điều này thể hiện qua việc mặc dù xuất khẩu giảm mạnh tới 37% trong quý I nhưng kết quả bán hàng chung vẫn tăng trưởng mạnh.

VSA nhận định quý I năm nay là một giai đoạn đầy thách thức với ngành thép khi có sự đối lập giữa tăng trưởng nội địa và những khó khăn ở thị trường xuất khẩu. Theo đó, các thị trường có xu hướng tăng cường bảo hộ.

Trái lại thị trường nội địa quý I ghi nhận những tín hiệu tích cực khi tăng trưởng GDP đạt 6,93%, cao nhật xét trong cùng kỳ 5 năm qua. Chính phủ cũng đang thúc đẩy việc đầu tư các công trình hạ tầng, điển hình như Cao tốc Bắc – Nam, Sân bay Long Thành, giúp hỗ trợ việc tiêu thụ thép.

Bên cạnh đó, việc Bộ Công Thương áp biện pháp phòng vệ thương mại tạm thời đối với thép HRC và tôn mạ nhập khẩu từ một số nước, đặc biệt là Trung Quốc đã và sẽ giúp thúc đẩy việc bán hàng của các doanh nghiệp thép Việt Nam.

Ông Lê Phước Vũ – Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen (HSG) cho rằng, thị trường nội địa năm nay đóng vai trò quan trò trong bối cảnh thị trường xuất khẩu thép gặp nhiều khó khăn từ sức ép biến động địa chính trị và bảo hộ thương mại. Trong đó, hệ thống phân phối, bán lẻ vật liệu xây dựng, nội thất Hoa Sen Home đóng vai trò là trụ đỡ.

Kỳ Thư / Vietnamfinance.vn