Sáng 19/2, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), trong đó giữ nguyên mô hình HĐND và UBND.
Theo quy định tại luật sửa đổi, đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm: tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (cấp tỉnh); huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (cấp huyện); xã, phường, thị trấn (cấp xã); và đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định thành lập.
Luật quy định về tổ chức chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính nêu rõ, chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính cấp tỉnh, huyện, xã là cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND.
Trường hợp Quốc hội có quy định về việc không tổ chức cấp chính quyền địa phương, chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính đó là UBND.
Nguyên tắc hoạt động của HĐND là làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. UBND ở cấp chính quyền địa phương hoạt động theo chế độ tập thể UBND kết hợp với trách nhiệm của chủ tịch UBND.
Luật cũng nêu rõ tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực.
Những công việc thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương phải do địa phương quyết định, địa phương tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm, theo tinh thần của luật sửa đổi.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết sẽ phối hợp với Chính phủ tổng kết việc thực hiện mô hình chính quyền đô thị tại các địa phương trong thời gian qua để có cơ sở đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương phù hợp và thực hiện một cách tổng thể, đồng bộ, thống nhất trên phạm vi cả nước theo đúng yêu cầu tại các nghị quyết, kết luận của Đảng về cải cách, sắp xếp tổ chức bộ máy trong thời gian qua.
Cũng có ý kiến đề nghị chỉnh lý nguyên tắc hoạt động của HĐND, UBND nhằm bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đặc biệt là những chỉ đạo mới đây về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay đã chỉnh lý theo hướng HĐND làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số, đồng thời bổ sung quy định cụ thể về việc biểu quyết của HĐND.
Cùng đó là nguyên tắc về tổ chức chính quyền địa phương theo hướng tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực…
Quá trình xây dựng luật, có ý kiến đề nghị chỉnh lý dự thảo theo hướng giảm bớt số lượng thành viên UBND các cấp nhằm bảo đảm thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy, đề cao vai trò và trách nhiệm của cá nhân, người đứng đầu UBND. Ý kiến khác đề nghị chỉnh lý quy định về cơ cấu tổ chức của UBND các cấp bảo đảm thống nhất.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay đã chỉnh lý dự thảo theo hướng UBND gồm chủ tịch, phó chủ tịch và các ủy viên theo quy định của Chính phủ nhằm tạo sự chủ động cho Chính phủ trong việc điều chỉnh cơ cấu tổ chức của UBND các cấp bảo đảm thống nhất và phù hợp với tinh thần cải cách tổ chức bộ máy nhà nước.
Riêng đối với UBND cấp xã, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung quy định tại khoản 3 điều 37 về vị trí, vai trò của công chức thuộc UBND cấp xã, bảo đảm phù hợp với tính chất của cơ quan này.
Cũng có ý kiến đề nghị đổi mới cơ chế hoạt động của UBND theo hướng là cơ quan hành chính, làm việc theo chế độ thủ trưởng để đề cao tính chủ động, dám làm, dám chịu trách nhiệm của chủ tịch UBND.
Tiếp thu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị trước mắt giữ ổn định cơ chế hoạt động của UBND để tránh làm xáo trộn cũng như gây tác động lớn đến hệ thống pháp luật hiện hành, song cũng có kết hợp tăng thẩm quyền và làm rõ hơn một bước trách nhiệm cá nhân của chủ tịch UBND.
Thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu và đề xuất đổi mới một cách toàn diện mô hình tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương và UBND các cấp cho phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Theo Tuệ Lâm / Vietnamfinance.vn
