Sự tham gia của nhiều tay chơi mới cùng năng lực sản xuất gia tăng đáng kể trong thời gian qua đang dẫn thị trường bia đến nguy cơ bội thực nguồn cung.
Nếu có một quốc gia nào ở Châu Á bên cạnh Trung Quốc làm cho hãng bia nổi tiếng của Hà Lan là Heineken cảm thấy hạnh phúc thì đó chính là Việt Nam. Năm 2015, thị trường hơn 90 triệu dân nơi đây đã đóng góp tới 10% lợi nhuận hoạt động toàn cầu (khoản lợi nhuận chưa tính đến lợi nhuận tài chính và lợi nhuận khác) của Heineken. Nếu chỉ tính riêng thị trường Châu Á Thái Bình Dương thì tỉ lệ này lên đến gần 50%.
Năm 2015, Nhà máy bia Việt Nam (VBL) – đơn vị kinh doanh các thương hiệu bia Heineken, Tiger, Larue… đã lần đầu tiên vượt qua Tổng công ty bia rượu Hà Nội (Habeco) để leo lên vị trí thứ hai tại thị trường Việt Nam (21 %) tính tên khối lượng tiêu thụ. Người dẫn đầu là Tổng công ty bia rượu TP.HCM (Sabeco) với thị phần 40,59%.
Với việc thị trường bia ngày càng mở rộng cho các nhà đầu tư nước ngoài thì cuộc chiến giành vị trí số 1 trong năm tới trên thị trường bia sẽ ngày càng khốc liệt. Năm ngoái, hãng bia rượu nổi tiếng của Thái Lan là Singha đã chi ra hơn tỉ USD để thâu tóm Masan Brewery and Masan Consumer Holdings. Chiến lược M&A này dự kiến sẽ giúp Singha đưa các sản phẩm bia của Thái Lan vào Việt Nam dễ dàng hơn thông qua hệ thống kênh phân phối rộng lớn của Masan – công ty sản xuất nước chấm và hàng tiêu dùng lớn nhất Việt Nam hiện nay.
Bản thân Masan cũng đã khai trương dự án xây dựng nhà máy mới trị giá 1.600 tỉ đồng tại Hậu Giang để gia tăng công suất sản xuất bia Sư tử trắng từ 50 triệu lên 200 triệu lít/năm. Tổng khi đó, hãng sản xuất bia danh tiếng của Bỉ là Anheuser- Bush InBev đã khánh thành nhà máy đầu tiên của hãng tại Việt Nam để sản suất các sản phẩm Budweiser và Beck’s.
Nhà đầu tư Nhật Sapporo tăng cường các chiến dịch truyền thông, khuyến mãi và bán hàng, nhất là ngay tại các nhà hàng, quán ăn bên cạnh kênh siêu thị. Sapporo đã mở rộng công suất của nhà máy bia tại Long An từ 40 triệu lít lên 100 triệu lít.
Trên thị trường cũng bắt đầu xuất hiện các thương hiệu bia của Trung Quốc như Tsingtao, tập trung chủ yếu vào phân khúc trung bình.
Có thể thấy sức ép cạnh tranh trên thị trường bia hiện rất khốc liệt, ngay cả kẻ dẫn đầu Sabeco cũng phải điều chỉnh xuống kế hoạch tăng trưởng cho năm nay. Theo đó Sabeco đặt mục tiêu sản lượng bia các loại đạt 1.54 tỷ lít, chỉ nhích nhẹ so với thực hiện năm 2015. Trong đó, dự kiến thương hiệu bia Sài Gòn chiếm tỷ trọng chính với 96% tổng sản lượng.
Tổng doanh thu 4 tháng đầu năm của Sabeco ước đạt 10.494 tỉ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên, lợi nhuận trước thuế ước giảm 17% đạt 1.215 tỉ đồng do thuế suất tiêu thụ tăng từ 50% lên 55%.
Vậy Heineken có thể sử dụng chiến lược nào trong các năm tới để có thể đuổi kịp người dẫn dầu Sabeco? Nhất là khi thị trường bia được dự đoán chỉ tăng trưởng tổng thể khoảng 5% /năm trong 3 năm tới, tính trên khối lượng tiêu thụ.
Theo phân tích của ngân hàng Barclays, phân khúc có thể sẽ mang lại tăng trưởng nhanh cho Heineken là bia core lager (bia cao cấp nhẹ). Phân khúc này đã suy giảm trong 2014 nhưng bắt đầu tăng trở lại trong 2015 dù mới ở mức khiêm tốn là 2%. Rõ ràng đây là thế mạnh của Heineken nếu có chiến lược tập trung vào phân khúc này hợp lí.
Trên thực tế thì Heineken ngày càng chi mạnh các công cụ marketing để quảng bá, điển hình nhất là thường xuyên đưa các ngôi sao bóng đá từng vô địch Euro Champions League đến Việt Nam trong các sự kiện được tổ chức đình đám.
Nên biết rằng mặc dù là quốc gia tiêu thụ bia rượu lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á nhưng hiện mức tiêu thụ bia bình quân trên đầu người của Việt Nam là khoảng 40 lít mỗi năm, so với mức trung bình của Châu Âu là khoảng 70 lít thì dư địa cho tăng trưởng tiêu thụ rượu bia ở Việt Nam vẫn còn rất hấp dẫn.
“Nếu Heineken có thể đưa các sản phẩm bia cao cấp phục hồi trở lại, thì nó có thể sẽ tái hiện lại hình ảnh tăng trưởng của thương hiệu Tiger, vốn đã tăng trưởng ấn tượng 36%/ năm trong vòng 4 năm qua và hiện đã trở thành thương hiệu bia có thị phần lớn thứ hai [ở Việt Nam]”, Barclays nhận định.
Có một rủi ro khác đang dần xuất hiện mà nhiều người chưa để ý, đó là sự tham gia của nhiều tay chơi mới cùng năng lực sản xuất gia tăng đáng kể trong thời gian qua đang dẫn đến nguy cơ bội thực nguồn cung. Theo VBA, tổng năng suất các nhà máy bia tại Việt Nam đã lên tới 4,8 tỉ lít. Con số này đã vượt quá mức tiêu thụ hiện tại, thậm chí còn cao hơn con số dự kiến 4 – 4.25 tỉ lít vào 2020 của VBA.
Trong tình huống dư thừa, các nhà máy bia của Việt Nam có thể đẩy mạnh xuất khẩu, như sang các quốc gia Đông Nam Á, điều này cũng trở nên dễ dàng hơn khi Cộng đồng Kinh tế Chung Asean (AEC) bắt đầu đi vào hiện thực.
Nam Việt
Theo Người Đồng Hành