Lái xe taxi của hầu hết các hãng taxi cổ phần hiện nay đều phải mua xe của các hãng (mua quyền thương hiệu) để hoạt động. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp bán xe cho lái xe với giá chệnh lệch lớn hơn nhiều giá trị thật hoặc bán xe trả góp với lãi suất cao, mang lại lợi nhuận “khủng” cho doanh nghiệp, còn trăm sự khó đều đổ lên đầu lái xe.
Anh Nguyễn Văn Dung, lái xe của hãng Taxi Thanh Nga cho biết lái xe cho hãng đã 3 năm nay. Để có xe chạy cho chủ động, anh vay tiền mua chiếc Kia Morning đời 2009 của hãng với giá 330 triệu đồng, trong khi giá trị thật trên thị trường chỉ khoảng 250 triệu đồng. “Tiền chênh lệch khoảng 80 triệu đồng chính là tiền mua thương quyền, mua “lốt” của hãng để chạy. Lái xe taxi hiện nay muốn có thu nhập, khách hàng ổn định đều phải mua xe của hãng chạy. Tiền chênh lệch này tùy loại xe, tùy hãng. Tuy nhiên, hãng cũng chỉ bán cho lái xe trong thời hạn 6 năm, gồm 4 năm chính và 2 năm ký thêm, sau đó lái xe muốn chạy tiếp phải mua lại thương quyền hoặc mua xe khác. Nói chung, hãng lợi đủ đường…”, anh Dung cho biết.
Còn chị Thu Hà, lái xe taxi hãng Phù Đổng chia sẻ, chị mua xe Kia Morning trả góp của hãng hết 150 triệu đồng. Số tiền còn lại khoảng 250 triệu đồng (tổng giá trị xe tính ra cao hơn giá trị thật khoảng 100 triệu đồng), công ty cho trả trong vòng 3 năm (theo lãi suất ngân hàng, cộng với tiền điện đàm, bảo hiểm, tiền gốc). Tính toán đơn giản, sau khi lái xe trả 30 – 40% số tiền để có xe chạy, mỗi tháng phải trả cho công ty khoảng 12 triệu đồng (gồm cả tiền gốc và lãi ngân hàng). Nếu chăm chỉ chạy, doanh thu được khoảng 20 triệu đồng/tháng, nhưng trừ hết chi phí trả hãng, chỉ còn khoảng 7 – 8 triệu đồng.
“Mang tiếng là chủ sở hữu xe, nhưng lái xe taxi phải chịu nhiều áp lực về doanh số. Nhiều đồng nghiệp của tôi đã phải bỏ hãng, chạy dù. Mặc dù có thể bị xử phạt nếu bị lực lượng chức năng bắt giữ, nhưng thoải mái. Chính điều này đã tạo ra thị trường taxi cạnh tranh thiếu lành mạnh hiện nay”, chị Hà nói.
Qua tìm hiểu của phóng viên, hãng taxi nào càng có thương hiệu, càng đông khách thì mức chênh lệch hãng bán xe cho lái xe càng cao. Hiện giá mua xe “đắt đỏ” nhất thuộc về Hãng taxi Thanh Nga, Mỹ Đình, với mức giá chênh khoảng 200 triệu đồng/xe. Chẳng hạn, giá một chiếc Hyundai i20 của Taxi Thanh Nga lên đến 700 triệu đồng, chênh khoảng 250 triệu đồng/xe so với mức giá trên thị trường. Nhẩm tính, với khoảng hơn 500 đầu xe, tiền chênh lệch của hãng thu về lên tới vài hàng trăm tỷ đồng. Cũng với chiếc xe này, Taxi Mai Linh, Sao Thủ Đô… bán cho lái xe chênh khoảng 150 – 180 triệu đồng/xe.
Hầu hết doanh nghiệp bán thương hiệu
Liên hệ tìm hiểu về vấn đề này, hầu hết lãnh đạo các doanh nghiệp taxi của Hà Nội đều thoái thác hoặc né tránh trả lời về vấn đề bán thương quyền taxi hay nhượng quyền sở hữu xe cho lái xe taxi. Lý giải vấn đề này, ông Đỗ Quốc Bình, Chủ tịch Hiệp hội taxi Hà Nội cho rằng: Các hãng taxi hiện nay bỏ vốn đầu tư xe ban đầu lớn, thường phải vay vốn ngân hàng. Để có thể tồn tại, gây dựng thương hiệu, các hãng phải có thời gian dài chịu lãi suất ngân hàng, bến bãi, chi phí… Khi có thương hiệu, bán thương quyền hoặc cổ phần cho lái xe, các hãng vẫn phải chịu toàn bộ chi phí điều hành, bộ đàm, các khoản thuế doanh nghiệp… Bên cạnh đó, lái xe taxi cho các hãng cũng cần phải chịu sự ràng buộc trách nhiệm về doanh thu.
Theo Thanh tra giao thông Hà Nội, hầu hết doanh nghiệp taxi ở Hà Nội hiện nay hoạt động theo hình thức bán “thương hiệu”. Đó là việc doanh nghiệp đứng ra lập công ty taxi, nhập phương tiện sau đó bán trả góp cho lái xe. Lái xe chịu sự điều phối, quản lý của doanh nghiệp, phải đạt doanh thu tối thiểu trong ngày, ứng với từng định mức doanh thu sẽ được hưởng tỉ lệ tương xứng.
Thực tế, mô hình doanh nghiệp taxi cổ phần bán xe cho lái xe đã có từ lâu, và đây là mô hình đôi bên đều có lợi. Công ty giảm được gánh nặng về chi phí quản lý, bảo dưỡng, sự cố, có thêm nguồn thu để đầu tư phát triển… còn lái xe có cơ hội làm chủ phương tiện, thu nhập cũng được nâng lên… Việc mua bán giữa doanh nghiệp và lái xe có thể thanh toán một lần hoặc mua theo dạng trả góp, có thể trả góp hàng ngày hoặc theo định kỳ đều được thỏa thuận ngay từ khi mua xe. Sau khi hoàn thành thủ tục, lái xe sẽ hưởng trọn doanh thu, nhưng phải đóng về công ty từ 2 triệu đến 2,4 triệu đồng/tháng, tùy hãng. Người đã mua xe vẫn hoạt động giống như lái xe của công ty, xe vẫn mang thương hiệu, sử dụng tổng đài của hãng, gọi nôm na là xe “thương quyền”.
Vẫn biết không phải toàn bộ tiền thu được từ lái xe đều được bỏ vào túi riêng của doanh nghiệp, nhưng việc áp đặt một hạn mức quá cao lên lái xe taxi hiện nay, đang dần trở thành một trong những nguyên nhân thúc đẩy lái xe taxi phạm luật, sử dụng chiêu trò gian lận, vừa để móc túi khách hàng, vừa để đối phó với “luật chơi” của các doanh nghiệp.
Nên chăng, đã tới lúc các cơ quan chức năng cần vào cuộc rà soát, tìm hiểu tường tận các tồn tại, xung đột nằm ngay chính trong nội bộ các doanh nghiệp taxi. Chỉ có sự minh bạch tài chính mới có thể giảm gánh nặng cho lái xe, giải quyết dứt điểm nỗi bức xúc về giá cước taxi, đảm bảo quyền lợi cho hành khách.
Theo Tiến Hiếu
Tin Tức